विद्रोही कान्छा
मन र आस्था
आस्था
आडम्बर जस्तै बदलिने गर्छ
तर मन
मन साँच्चै
दुखाइको गहिराइबाट
निमेश भरमै
यथार्थपरक विम्व लिई निस्कने गर्छ
तर आस्था
आस्था सधैं
भोका र नाङ्गाहरूको
विवशतालाई गिज्याउने गर्छ
तर मन
मन साँच्चै
दुर्वल र निरिह वस्तीहरूमा
थाहै नदिइ फुल्न थाल्छ
तर आस्था
आस्था प्रचण्ड हो
ऊँ डढाउँन खोज्छ
मानौं
एकछिनलाई ऊ
समय र प्रकृतिलाई
आफ्नो मुठ्ठीमा कैद राख्न चाहन्छु
तर
मन, समय र प्रकृति
कसैको दाशत्व चाहँदैन
त्यसैले ऊ स्वतन्त्र छ
न थुनिन्छ न छेकिन्छ
तर आस्था, आस्था प्रचण्ड भई
कैयौं मनहरूलाई उढाउन खोज्छ
तर मन,
मन नरम हुन्छ
ऊँ विस्तारै
पग्लदै पग्लदै
फराकिलो दायरा लिन थाल्छ
अनि आस्था, आस्था हतासिँदै
खहरे हुन खोज्छ
मानौं ऊँ सबै बगाउन चाहन्छ
तर मन, मन समुन्द्र हो
समुन्द्र
केवल शान्त छालहरूमा
मन्द मन्द मुस्कुराउँदै
आफ्दै दायरा लिन थाल्दछ ।
– पथरी–२, मोरङ
पथरीको साहित्य विगत र वर्तमान
- रोस्मन राई
साहित्य समाजको दर्पण हो । यो सबैको मथिङ्गलमा दर्ता भएकै कुरा हो । साहित्यमा त्यो अद्भूत शक्ति हुन्छ जुन देख्न सकिन्न तर महसुस गर्न सकिन्छ । साहित्यको व्याख्या सबैको आ–आफ्नै रहेको पाइन्छ । कसैले साहित्यलाई भावना पोख्ने माध्यम भन्छन् त कसैले समाज परिवर्तनको लागि एउटा सशक्त माध्यम । साहित्य त्यो महासागर हो जहाँ जसले जसरी पनि अर्थ लगाउन सक्छ ।
कुनै बेला साहित्य क्षेत्रमा अग्रसर
रहेको पथरीमा केही वर्ष यता साहित्य गतिविधि शुन्य भएको हामी सबैमा सर्वविदितै छ । कुनै बेला यस्तो थियो, जुनबेला
पथरीलाई साहित्यको उर्वरभूमी मानिन्थ्यो । त्यसताका अंग्रपंक्तिका साहित्यकार हुन् स्व.सीएम कन्दङ्वा ।
पथरीमा विगतमा धेरै साहित्यिक पत्रपत्रिकाहरुको प्रकाशन हुने गर्दथ्यो । साहित्यिक बहसहरु जहित्यही हुने गर्दथ्यो । पथरीबाट प्रकाशन भएको साहित्यिक पत्रपत्रिकाले निक्कै राम्रै चर्चा बटुल्न सफल भएका थिए । त्यसबेला पथरीबाट अनुपम, नव–निहारीका, सुनौलो पालुवा लगायतका दर्जन साहित्यिक पत्रपत्रिका प्रकाशन हुन्थ्यो । तर, परिस्थिति एकनाश रहन सकेन । फलतः सम्पूर्ण साहित्यिक पत्रपत्रिकाको प्रकाशन शुन्यमा झ¥यो । साहित्यका कलमहरु सबै निदाए । यदि कलमहरु चलेको भए पनि कुनै डायरीमा सीमित रहन थाले । जसले गर्दा पथरीमा साहित्य क्षेत्रमा लागेका सम्पूर्ण साहित्यअनुरागीहरुको अस्तित्व विलिन हँुदै गयो ।
पथरीमा साहित्यिक पत्रिकाहरुको प्रकाशन बन्द हुनुको कारण नव निहारीकाका प्रकाशक÷सम्पादक विद्रोही कान्छाको ठम्याइ छ आर्थिक अभाव र सामूहिक कार्यान्वयनमा सोचे अनुरुप सहयोग नपाउनाले नै पत्रिका बन्द भएको हो । त्यस्तै तितो अनुभव संगालेका सुनौलो पालुवाका प्रधान सम्पादक निर्मल मितज्यूले आर्थिक अभाव र साथीहरुमा लगनशीलता
नरहेकोले प्रकाशन बन्द गर्नु परेको स्वीकार्छन् ।
यसरी पथरीमा साहित्य क्षेत्र दिनानुदिन विलिन भइरहेको बेला ‘कवि कुना’को जन्मलाई सम्पूर्ण साहित्यकार र साहित्यप्रेमीको मनमस्तिस्कमा जीजीविषा थपिदिएको छ । पथरी–१ स्थित मनोहर होटल एण्ड पार्कमा प्रत्येक शनिबार साँझ ४ बजेदेखि ६ बजेसम्म हुने कवि कुना सृजनशील जमघटले निदाएका कलमहरुलाई व्युताएको छ । ‘कवि कुनाको जन्म
पथरीमा वान्छनीय छ।’ गणेश बाछाना ‘गगन’को भनाइ छ–‘कवि कुनाले गर्दा सातामा एउटा भए पनि सृजना गर्न बाध्य बनाएको छ । जसले गर्दा निदाएका मेरा कलम पुनः सक्रिय भएको छ ।’
पथरीमा अब साहित्यको अभाव कसैलाई महसुस नहोस् । साहित्यिक पत्रपत्रिकाले पुनः प्रकाशन गर्न सकोस् । र कवि कुनाले आफ्नो यात्रामा निरन्तरता पाओस् जसले गर्दा पथरी क्षेत्रका सर्जकहरुका लेख रचनाले स्थापित हुने अवसरहरु पाओस् । कवि कुनालाई मेरो शुभकामना ।
साहित्य समाजको दर्पण हो । यो सबैको मथिङ्गलमा दर्ता भएकै कुरा हो । साहित्यमा त्यो अद्भूत शक्ति हुन्छ जुन देख्न सकिन्न तर महसुस गर्न सकिन्छ । साहित्यको व्याख्या सबैको आ–आफ्नै रहेको पाइन्छ । कसैले साहित्यलाई भावना पोख्ने माध्यम भन्छन् त कसैले समाज परिवर्तनको लागि एउटा सशक्त माध्यम । साहित्य त्यो महासागर हो जहाँ जसले जसरी पनि अर्थ लगाउन सक्छ ।
कुनै बेला साहित्य क्षेत्रमा अग्रसर
रहेको पथरीमा केही वर्ष यता साहित्य गतिविधि शुन्य भएको हामी सबैमा सर्वविदितै छ । कुनै बेला यस्तो थियो, जुनबेला
पथरीलाई साहित्यको उर्वरभूमी मानिन्थ्यो । त्यसताका अंग्रपंक्तिका साहित्यकार हुन् स्व.सीएम कन्दङ्वा ।
पथरीमा विगतमा धेरै साहित्यिक पत्रपत्रिकाहरुको प्रकाशन हुने गर्दथ्यो । साहित्यिक बहसहरु जहित्यही हुने गर्दथ्यो । पथरीबाट प्रकाशन भएको साहित्यिक पत्रपत्रिकाले निक्कै राम्रै चर्चा बटुल्न सफल भएका थिए । त्यसबेला पथरीबाट अनुपम, नव–निहारीका, सुनौलो पालुवा लगायतका दर्जन साहित्यिक पत्रपत्रिका प्रकाशन हुन्थ्यो । तर, परिस्थिति एकनाश रहन सकेन । फलतः सम्पूर्ण साहित्यिक पत्रपत्रिकाको प्रकाशन शुन्यमा झ¥यो । साहित्यका कलमहरु सबै निदाए । यदि कलमहरु चलेको भए पनि कुनै डायरीमा सीमित रहन थाले । जसले गर्दा पथरीमा साहित्य क्षेत्रमा लागेका सम्पूर्ण साहित्यअनुरागीहरुको अस्तित्व विलिन हँुदै गयो ।
पथरीमा साहित्यिक पत्रिकाहरुको प्रकाशन बन्द हुनुको कारण नव निहारीकाका प्रकाशक÷सम्पादक विद्रोही कान्छाको ठम्याइ छ आर्थिक अभाव र सामूहिक कार्यान्वयनमा सोचे अनुरुप सहयोग नपाउनाले नै पत्रिका बन्द भएको हो । त्यस्तै तितो अनुभव संगालेका सुनौलो पालुवाका प्रधान सम्पादक निर्मल मितज्यूले आर्थिक अभाव र साथीहरुमा लगनशीलता
नरहेकोले प्रकाशन बन्द गर्नु परेको स्वीकार्छन् ।
यसरी पथरीमा साहित्य क्षेत्र दिनानुदिन विलिन भइरहेको बेला ‘कवि कुना’को जन्मलाई सम्पूर्ण साहित्यकार र साहित्यप्रेमीको मनमस्तिस्कमा जीजीविषा थपिदिएको छ । पथरी–१ स्थित मनोहर होटल एण्ड पार्कमा प्रत्येक शनिबार साँझ ४ बजेदेखि ६ बजेसम्म हुने कवि कुना सृजनशील जमघटले निदाएका कलमहरुलाई व्युताएको छ । ‘कवि कुनाको जन्म
पथरीमा वान्छनीय छ।’ गणेश बाछाना ‘गगन’को भनाइ छ–‘कवि कुनाले गर्दा सातामा एउटा भए पनि सृजना गर्न बाध्य बनाएको छ । जसले गर्दा निदाएका मेरा कलम पुनः सक्रिय भएको छ ।’
पथरीमा अब साहित्यको अभाव कसैलाई महसुस नहोस् । साहित्यिक पत्रपत्रिकाले पुनः प्रकाशन गर्न सकोस् । र कवि कुनाले आफ्नो यात्रामा निरन्तरता पाओस् जसले गर्दा पथरी क्षेत्रका सर्जकहरुका लेख रचनाले स्थापित हुने अवसरहरु पाओस् । कवि कुनालाई मेरो शुभकामना ।